Geschiedenis

Beknopt overzicht
Over de geschiedenis van de eilanden is veel bekend. In 1354 duikt Rottum voor het eerst op in de annalen. Rottumeroog was toen eigendom van twee kloosters: het Benedictijner klooster in Rottum en het Praemonstratenzer klooster in de Marne.

In latere eeuwen was Rottum een bolwerk van zeerovers, piraten en de Watergeuzen, totdat het eiland in 1596 in handen kwam van de Staten van Stad en Lande, die het verpachtten.

In 1659 doen de Staten Oog weer van de hand aan leden van de Groninger landadel. Op hun beurt verkopen zij Rottum op 23 december 1706 aan de Ierse Graaf Clancarty, over wie de wildste verhalen de ronde doen. In 1738 kocht de provincie het eiland terug en brak het tijdperk van de voogden aan: de dynastieën van de families Van Dijk en de Toxopeus.

Hieraan kwam in 1965 een einde toen de laatste voogd Jan Toxopeus met pensioen ging. Sinds die tijd wordt Rottumeroog beheerd door Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en de Gemeente Warffum (later Eemsmond).

Van Rottumerplaat is pas sprake sinds de jaren vijftig, toen deze Plaat diende als startpunt voor de beoogde inpoldering van de Waddenzee. Gelukkig zijn die onzalige plannen gestopt. Rottumerplaat kan beschouwd worden als het Neeltje Jans van die jaren.

Overigens lagen er in de Middeleeuwen nog drie eilanden in het Groninger wad, namelijk Korenzand, Heffezand en het Bosch.

    • Standaardwerken
      Wie meer wil weten over de geschiedenis van Rottumeroog verwijzen wij naar de -helaas alleen nog antiquarisch verkrijgbare- standaardwerken:
    • Schortinghuis, mr. D.H., Cleyn Eilant Rottum, Uitgeverij Laverman NV, Drachten, 1967 (eerste uitgave)
    • Schortinghuis, mr. D.H., Cleyn Eilant Rottum, Knoop & Niemeijer, Haren, 1975 (tweede uitgebreide druk)
    • Schortinghuis, Derk, Van het volk is niets bekend geworden, J. Niemeijer, Groningen, 1982
    • Toxopeus, Wiepke, Ik ben van Rottum, Uitgeverij Kemper, Groningen, 1981.
      In 2010 is dit boek door Wiepke Toxopeus, dochter van de laatste voogd, in eigen beheer heruitgegeven. Het kan worden besteld via haar website..

 

Maar er zijn meer, bijzondere geschriften over de geschiedenis. Een aantal daarvan kunt u via de links hieronder lezen.

Rottumerplaat 1950 – 1980, door P. Bouwsema (1983). Overzicht van de doelstellingen, ontwikkelingen en resultaten 1950 – 1980.
Geschiedenis van Rottumeroog en Rottumerplaat, door Simon van den Berg en Egbert Bakker, kantonniers Rijkswaterstaat
Beknopte Geschiedenis van Rottumeroog, door J. Toonstra
Rottum de maat genomen, door Ir. P. de Vos. Rijkswaterstaat directie Groningen, september 1982. Enkele beschouwingen over de twee Groninger waddenparels Rottumeroog en Rottumerplaat
Het Opgeven van Rottumeroog, door Steven Voest (2005). Casestudie over de recente geschiedenis van Rottumeroog, uitgevoerd aan de Universiteit van Wageningen.

Rottumeroog in de Tweede Wereldoorlog
Sam Doodeman, zoon van Jaap Doodeman, één van de soldaten die tijdens de oorlog op Rottumeroog waren gelegerd, stelde dit materiaal samen. Het bevat oorspronkelijke dagboekfragmenten en foto’s.
Deel 1: “Een Rot”tumer Verhaaltje”, door sergeant Dirk Bode; de voorgeschiedenis, de overplaatsing en het verblijf op Rottum
Deel 2: “Rottummeroog”, door sergeant Dirk Bode; 10 mei 1940, Oorlog tusschen Nederland en Duitschland
Deel 3: “Borrelen op de capitulatie van Rottumeroog”; Veertigste reünie strijdmakkers in Nibbixwoud

Egge Knol, Conservator Archeologie, Geschiedenis en Oude Kunst (Nijverheid) van het Groninger Museum, schreef voor onze nieuwsbrief de Kaap in 2013 het artikel Rottumeroog onder de hakenkruisvlag.

Rottumeroog in de mobilisatie 1914 – 1918
“Geïnspireerd door het artikel van Egge Knol in De Kaap van december 2013, handelend over Rottumeroog tijdens de Duitse bezetting, ben ik gaan onderzoeken wat er bekend is en verifieerbaar is terug te vinden over Rottumeroog in de periode 1914 – 1918. Dat is dus niet veel.”
Zo begint het zeer lezenswaardige artikel dat Erik Bouwmeester, Luitenant-kolonel der Grenadiers b.d., schreef over Rottumeroog in de mobilisatie 1914 – 1918. Echter, het artikel is te lang om in zijn geheel de Kaap op te nemen. En omdat er veel tijd zit tussen twee afleveringen van de Kaap, is verdelen over een aantal afleveringen ook geen optie. In overleg met Erik Bouwmeester is daarom besloten om dit artikel op onze website te publiceren (www.rottumeroog.org). Lees hier het artikel

Geschiedenis